تأثیر دستکاری عزت نفس آشکار و ناآشکار بر تغییرپذیری عملکرد قلبی عروقی

زمینه: مطالعۀ عزت نفس یکی از فراوان ترین روش های مطالعۀ تفاوت های فردی در روانشناسی است. نظریۀ ارتباط میان عزت نفس و عملکرد قلبی عروقی متکی بر این موضوع است که عزت نفس می تواند برای افراد، احساساتِ توأم با ایمنی در مواجهه با تهدید و استرس فراهم آورد. هدف: هدف از اجرای تحقیق حاضر در مرحلۀ اول (مطالعۀ همبستگی) بررسی ارتباط میان سطوح عزت نفس آشکار و ناآشکار با شاخص های قلبی عروقی و در مرحلۀ دوم (مطالعۀ آزمایشی) بررسی تأثیر دستکاری مثبت و منفی عزت نفس آشکار و ناآشکار بر تغییرپذیری عملکرد قلبی عروقی بود. روش: تعداد 320 نفر (174 مرد و 146 زن) در مطالعۀ همبستگی و تعداد 180 نفر (91 مرد و 89 زن) در مطالعۀ آزمایشی با استفاده از روش نمونه¬گیری تصادفی منظم انتخاب شدند. برای سنجش فرضیه¬های این پژوهش در مطالعۀ همبستگی، از مقیاس روزنبرگ برای سنجش عزت نفس آشکار و مقیاس ترجیح حروف اول نام (ipt) برای سنجش عزت نفس ناآشکار و از دستگاه فشارخون دیجیتالی برای سنجش فشارخون و ضربان قلب استفاده شد. در مطالعۀ آزمایشی از برنامۀ دستکاری عزت نفس آشکار و همچنین از نرم افزار دستکاری عزت نفس ناآشکار (isem) برای پاسخ گویی به فرضیه¬ها استفاده شد. برای تحلیل نتایج از آزمون های همبستگی اسپیرمن و تحلیل کوواریانس چند متغیری استفاده شد. یافته¬ها: در مطالعۀ همبستگی، نتایج نشان داد، میان عزت نفس آشکار و ناآشکار و شاخص های سه گانۀ عملکرد قلبی عروقی همبستگی منفی معنادار 0/01> p وجود دارد. هم در زنان و هم در مردان، عزت نفس ناآشکار رابطۀ منفی نیرومندتری با عملکرد قلبی عروقی نشان داد. نتایج اجرای پژوهش آزمایشی بر روی دستکاری عزت نفس آشکار و ناآشکار نشان داد که تفاوت میان گروه¬های آزمایش و کنترل معنادار 0/01> p است. نتیجه¬گیری: نتایج نشان داد دستکاری مثبت یا افزایش عزت نفس آشکار و ناآشکار در گروه¬های آزمایشی اول و سوم باعث افزایش عملکرد قلبی عروقی و برعکس، دستکاری منفی یا کاهش عزت نفس آشکار و ناآشکار در گروه¬های آزمایشی دوم و چهارم باعث کاهش معنادار عملکرد قلبی عروقی می¬شود.